سنین
نوجوانی برای بسیاری از خانواده ها، دورانی سخت و مشکل ساز است. نوجوانان
ممکن است ایده ها، ارزش ها و یا باورهایی داشته باشند که با اعتقادات و
ارزشهای والدینشان تفاوت زیادی داشته باشد. هر چند حل و فصل این مساله
برای والدین، گاه بسیار سخت است، اما این مساله بخشی از روند طبیعی حرکت
به سوی استقلال است. در ابتدا ممکن است والدین در برابر این تغییرات (یعنی
مبارزه ی نوجوان برای کسب استقلال) مقاومت کنند اما مواجه شدن با این
مساله امری اجتناب ناپذیر است.
والدین باید توجه کنند که برای کنار
آمدن با این شرایط، هیچ نسخه ی از پیش تعیین شده ای وجود ندارد، چرا که
ویژگیهای رفتاری هر نوجوانی مختص به خود اوست. اما در صورتی که به دنبال
دریافت مجموعه ای از توصیه های کلی در مورد نحوه ی برخورد با فرزند
نوجوانتان هستید به این مطالب توجه کنید:
-
به خاطر تغییرات سریعی که در دوران بلوغ رخ می دهد، نه تنها نوجوان بلکه
والدین هم به نوعی دچار سردرگمی در ارتباط با هم می شوند. توجه داشته
باشید که ویژگی شاخص نوجوانی حرکت تدریجی به سمت استقلال است، لذا والدین
باید به فرزند خود کمک کنند تا این مرحله را پشت سر گذارد نه اینکه مانع
از رشد و تحول وی شوند.
- در اتخاذ تصمیمات مهم و اساسی با هم
همکاری کنید. سعی کنید راه حل و تصمیمی را انتخاب کنید که مورد قبول شما
(پدر و مادر) و فرزندتان باشد.
به خاطر تغییرات سریعی که در دوران بلوغ رخ می دهد، نه تنها نوجوان بلکه والدین هم به نوعی دچار سردرگمی در ارتباط با هم می شوند
-
والدین تصور می کنند که همیشه مسئول سلامتی و نشاط نوجوانشان هستند، در
حالیکه وقتی بچه ها به سن نوجوانی و بلوغ می رسند، وقت آن رسیده که به
آنها فرصت دهید، خودشان تصمیم بگیرند و مسئول سلامت و تندرستی خود باشند.
اجازه دهید اشتباه کنند و عواقب اشتباه خود را ببینند و تاوان آن را
بپردازند و شما تنها در این شرایط می توانید نقش حامی و همراه را بازی
کنید. برای اینکه آنها (نوجوان) درس موفقیت را بگیرند، باید اشتباه کنند.
برای برقراری یک رابطه موفق با فرزند نوجوان خود به این مطالب توجه کنید:
- بیشتر از آنکه برای فرزند خود صحبت کنید، به حرفهای او گوش دهید.
بخاطر
داشته باشید که خداوند به ما دو گوش و یک دهان داده، بنابراین بهتر است به
جای آنکه دائماً زبان به نصحیت نوجوان خود باز کنید، به حرفها و دردودل
های او گوش فرا دهید. نوجوانان تمایل فراوانی برای صحبت کردن با والدین
خود دارند، البته به شرط آنکه به اندازه کافی سکوت کنید و فرصت لازم برای
صحبت کردن به او را بدهید.
- زمان هایی را به نوجوان خود اختصاص دهید.
ممکن
است نوجوان شما در مدرسه، با دوستان و یا با سرگرمی های مختلف خود (مانند
کامپیوتر، اینترنت و...) خیلی سرگرم باشد. اما این شما هستید که باید با
او ارتباط برقرار کنید و این فاصله را بشکنید. مکانها یا موقعیتهایی که
مورد علاقه ی نوجوانتان است را انتخاب کرده و روابط تان را با وی از سر
بگیرید.
- برای نوجوان خود حریم خصوصی قائل شوید.
نوجوانان
علاقه ی زیادی به خلوت و تنهایی دارند. لذا این شرایط از آنها دریغ نکنید.
اگر دیدید به اتاقش پناه برده و با خود خلوت کرده، دائماً خلوت او را
نشکنید.
- علائق نوجوان خود را بشناسید.
گوش
کردن به موسیقی، تماشای تلویزیون، رفتن به سینما و تئاتر و.. از علائق
نوجوانان است. سرگرمی های مورد علاقه آنها را شناخته و حتی امکاناتی فراهم
آورید که فرزندتان را در این سرگرمی ها، همراهی کنید.
- نقش والدین با محبت را ایفا کنید.
نوجوانان
در کش و قوس، مرحله هویت یابی، با احساسات متناقض بسیاری مواجه می شوند و
بنابراین نیاز دارند که مورد محبت و توجه والدین خود باشند. علاقه تان را
در رفتار، نشان دهید، تولدشان را جشن بگیرید، اشتباهاتشان را ببخشید و
فراموش کنید، به حرفها و مشکلات آنها گوش دهید و برای رفع مشکلاتشان، با
آنها همدلی و همراهی کنید. همه ی این اقدامات در بهبود و ترفیع عزت نفس
نوجوانان، نقش سازنده ای دارد.
نوجوانان
تمایل فراوانی برای صحبت کردن با والدین خود دارند، البته به شرط آنکه به
اندازه کافی سکوت کنید و فرصت لازم برای صحبت کردن به او را بدهید
برای اینکه بتوانید ارتباطات منفی خود را به روابط مثبت تبدیل کنید به این پیشنهادات توجه کنید:
- با نوجوانان خود در مورد چگونگی داشتن یک ارتباط خوب، وارد بحث شوید و راهبردهایی را به یکدیگر پیشنهاد دهید.
-
زمانیکه می خواهید در مورد مشکلات رفتاری فرزندتان، با او وارد بحث کنید،
سعی کنید مطالب را مورد اولویت بندی قرار دهید. مثلاً رانندگی کردن بدون
گواهینامه، شرکت در مهمانی های نامناسب، بیرون ماندن بیش از حد از خانه
و... بهتر است مورد اولویت قرار گیرد. ولی برخی از رفتارهای دیگر مانند
نامرتب بودن اتاق خواب و یا دعوا و مشاجره با خواهر و برادر، بهتر است به
زمانهای دیگری موکول گردد.
اختلاف
نظر بین نوجوان و والدین اجتناب ناپذیر است. اما در هر حال در برخی از
موارد، والدین باید مراقب رفتارهای نوجوانشان باشند و آنها را منضبط بار
آوردند. نوجوان به یک انضباط همیشگی از طرف والدینی که دوستشان داشته
باشند، نیاز دارند. اما اکثر والدین روشهای انضباطی شان را براساس آزمون و
خطا یاد می گیرند. ولی ما در اینجا یک پیشنهاد بهتر داریم که قبل از اعلام
هر نوع اعمال انضباط یا تنبیهی، آرام باشید. خیلی واضح و روشن درمورد مشکل
پیش آمده فکر کرده و اختیارات خود را در نظر بگیرید. سپس یک تصمیم قابل
اجرا بگیرید که محکم و منصفانه باشد. فراموش نکنید که هدف اصلی انضباط ،
تنبیه نیست بلکه شامل آموزش و پرورش نوجوان برای ایجاد کنترل نفس و آماده
کردن وی برای بزرگسالی است. این کار شامل پاداش ها، محدودیت ها و به تعویق
انداختن امور لذت بخش است که البته باید متناسب با سن فرزندتان باشد.
هدف اصلی انضباط ، تنبیه نیست بلکه شامل آموزش و پرورش نوجوان برای ایجاد کنترل نفس و آماده کردن وی برای بزرگسالی است
زمانهایی را صرف گوش کردن به صحبتهای نوجوان خود کنید. برای مثال:
-
واقعاً به حرفهای نوجوان خود گوش دهید. مثلا آنچه را که انجام میدهید
متوقف کنید، تماس چشمی با او برقرار کنید و صحبتهایش را قطع نکنید.
- برای نظرات نوجوان خود ارزش و احترام قائل شوید و توجه کنید که او دیدگاهی متفاوت از شما نسبت به دنیا دارد.
-
به جای ضمیر «تو» از ضمیر «من» استفاده کنید. برای نمونه به فرزند خود
نگویید که «تو هیچگاه به حرفهای من توجه نمی کنی و برای من توضیح نمی دهی
که به کجا می روی» به جای آن بهتر است بگویید: «اگر برای من توضیح ندهی که
کجا می روی من نگران تو می شوم»
- توجه داشته باشید که اگر به حرفهای نوجوان خود گوش نداده و توجه نکنید، او ارتباطش را با شما قطع می کند.
مریم عطاریان- بخش خانواده و زندگی
