 1) 23آذرماه سال1376هجری شمسی:
استادشاه میرزا مرادی هنرمند ارزنده و صاحب نام و ازاستادان موسیقی محلی ایران درگذشت. او درسال1304هجری شمسی درروستای باباخانی دورود ازتوابع استان لرستان بدنیا آمد. از10سالگی به موسیقی گرایش یافت و ازهمان زمان ابتدا با انداختن تنبک آغازکرد و سپس در15سالگی سُرنا نوازی را شروع کرد و ازآن پس سُرنا ساز اصلی او شد. شاه میرزا مرادی برظرایف و دقایق موسیقی لری به خوبی تسلط داشت و درسُرنا نوازی به شیوه ای گسترده از بداهه نوازی بهره می گرفت. استاد شاه میرزای مرادی علاوه بر جشنواره های داخلی موسیقی درایران دربسیاری ازجشنواره های بین المللی موسیقی شرکت جست و در هریک افزون بر کسب جوایز متعدد نشانهای افتخار هم دریافت کرد. او درسال 1372هجری شمسی در جشنواره سازهای سازهای دو زبانه که هرسه سال یکبار دراروپا برگزار می شود شرکت کرد و هیئت داوران از میان 150نفر شرکت کننده برجسته دنیا، استاد شاه میرزا مرادی را به عنوان بهترین نوازنده سازهای بادی دنیا برگزیدند. |
|
2) آتش سوزی پستخانه تهران (1354ش) |
|
3) تهاجم مزدوران رژیم سفاک پهلوی به بیمارستان امام رضا(علیه السّلام) در مشهد مقدس (1357ش) با فرا رسیدن محرم سال 1357ش و اوجگیری نهضت اسلامی و در زمانی که راهپیماییهای میلیونی و سراسری مردم، تمام کشور را فراگرفته بود، طرفداران رژیم شاهنشاهی با حمایت چماقداران و عوامل مزدور ساواک در بسیاری از شهرها به مقابله با مردم پرداختند. این حرکات به ویژه بعد از تظاهرات میلیونی تاسوعا و عاشورای حسینی آن سال نمودِ بیشتری پیدا کرد. در 23 آذر 1357، عوامل ساواک با حمایت نیروهای نظامی، وارد بیمارستان امام رضا(علیه السّلام) در شهر مشهد مقدس شدند. آنان در ابتدا با سرنیزه و چماق، به اتومبیلهای پزشکان بیمارستان آسیب وارد کرده، سپس با تیراندازی وارد بخش اصلی بیمارستان شدند. آنها بدون توجه به بیماران بستری، هرچه را در سر راه خود دیدند شکستند که در جریان این حمله تعدادی از بیماران نیز از ترس دچار حمله قلبی شدند. همچنین در این حمله دو کودک از شدت جراحات جان سپردند و هجده نوزاد نیز زخمی شدند. با انتشار این خبر، مردم مشهد خود را به بیمارستان رساندند و زد و خورد بین مردم و نیروهای ساواکی آغاز شد. پس از این حمله، اعضای نظام پزشکی در محکومیت این تهاجم، ضمن انتشار اعلامیهای، تعطیلی کلیه بیمارستانهای شخصی و مطب را اعلام نموده و در محل بیمارستان تحصّن کردند. |
 4) انتشار پیام "امام خمینی" در محکومیت کشتار مردم شهرهای کشور توسط عُمّال پهلوی (1357ش) در پی کشتارهای رژیم پهلوی در شهرهای مختلف ایران، به ویژه اصفهان و نجفآباد، حضرت امام پیامی از پاریس برای ملت انقلابی ایران فرستادند و ضمن اعلام عزای عمومی فرمودند: "جنایاتی که در اصفهان و نجف آباد و بعضی از شهرستانها شده است، به قدری با شرافت انسانی منافی است که وجدان هر انسانی را سخت رنج میدهد. از قرار اطلاع، مأمورین شاه با مسلسل به داخل منازل مردم محروم و بیدفاع حمله کردند، مساجد را به آتش کشیدند، به زنان محترم اهانت کردند، هرکس را دیدند که جاوید شاه نمیگوید بیدریغ کشتند و آزادی به منطق کارتر را خیلی سریع اجرا کردند. اکنون با در نظر گرفتن رفراندوم تاسوعا و عاشورا که غیررسمی بودن شاه و دولت را به جهانیان ثابت نمود، بر ملت است که به حکم اسلام و قانون، از اطاعت شاه و دولت سرپیچی کنند، مالیات نپردازند و به کلیه اعتصابات تا رفتن شاه ادامه دهند." این پیام، روحیهای مضاعف به مردم انقلابی ایران داد و آنان با پیروی از این دستور، مبارزات خود را تا سرنگونی کامل رژیم طاغوت دنبال کردند. |
|
5) 26ذیحجه سال1274هجری قمری: محمد علی موسوی عاملی اصفهانی عالم شیعی بدرود حیات گفت. محمد علی اصفهانی ازنوابغ روزگارخود بشمارمیرفت و طبق روایتهای متعدد در12سالگی کتاب «اَلبَلاغُ المُبین فی اَحکامِ الصِّبیان و البالغین» را نوشت. گفتنی است که سید محمد باقرشفتی پس ازملاحظه این کتاب به اجتهاد نویسنده آن گواهی داد و ازآن پس محمد علی اصفهانی به آقا مجتهد معروف شد.« دیوان اشعاربا تخلص عارف و کتاب فَرائِد الفَوائِد » ازآثارآقا مجتهد بشمارمیروند. |
|
6) تولد "علی بن یوسف آمِدی" فقیه وادیب برجسته(559 ق) ابوالفضایل علی بن یوسف آمِدی، فقیه وادیب برجسته در شهر آمِد عراق متولد شد. پس از تحصیل مقدمات علوم در زادگاه خود، به بغداد رفت و فقه، اصول فقه، ادبیات و ریاضیات را نزد عالمان و فقیهان بزرگ زمان فرا گرفت. ابوالفضایل آمِدی، اشعاری دلنشین و پرمحتوا نیز سروده است. بیشتر سالهای عمر او، صرف تدریس علوم اسلامی و پرورشِ دانشپژوهان مسلمان صرف گردید و سرانجام در چهل و نه سالگی در زادگاه خود درگذشت. |
|
7) پایان جنگ دوم ایران و روس با شکست "عباس میرزا" ولیعهد فتحعلی شاه قاجار(1242 ق) عهدنامهی گلستان که در پی شکست ایران از روسیه در جنگ اول دو کشور به امضا رسید، مرز بین ایران و روسیه را به درستی معین نکرده بود. از این رو نارضایتیِ مردمِ نَواحیِ ایرانیِ تَمَلُّک شده توسط روسها، باعث شد که شعلهی جنگ، بار دیگر فروزان شود. در ابتدا، پیروزی باقوای ایران بود، ولی بعدها، نیروهای روسی، ضربات سختی وارد آورده و بر اثر خیانت و نیز بدگویى بعضی از افراد، سپاه ایران شکست را پذیرا شد. تسخیر قلعهی عباس آباد توسط روسها، امید ایران را به یأس تبدیل کرد و خواهان صلح گردید. پس از آن قرارداد ترکمانچای منعقد شد که به مراتب از عهدنامهی گلستان شومتر بود. به موجب این قرارداد، ولایات وسیعی از ایران به روسیه الحاق گردید و امتیازات فراوانی به این دولت تعلق یافت. |
|
8) وفات عالم جلیل "غلامرضا یزدی کوچه بیوکی" (1378 ق) آیتاللَّه حاج شیخ غلامرضا یزدی در مشهد به دنیا آمد و در ده سالگی برای تحصیل به اصفهان رفت. سپس راهی نجف اشرف گردید و از محضر عالمان گرانقدری همچون آخوند خراسانی و علامه محمد کاظم یزدی استفاده نمود. در سال 1325 ق به یزد رفت و به ادای تکالیف دینی و ترویج احکام اسلام اشتغال ورزید. آن عالم ربانی، منبر و وعظی مؤثر داشت و در نفوس مردم تاثیری ژرف و احترامی عمق بر جای میگذاشت. گاه با پای پیاده به روستاهای اطراف میرفت و به ارشاد و تعلیم روستائیان میپرداخت. کتاب مفتاح علوم القرآن از آثار ایشان میباشد. |
 9) رحلت حکیم و فیلسوف شهیر "سیدمحمدکاظم لواسانی" معروف به "عصّار" (1394 ق) سیدمحمدکاظم حسینی لواسانی تهرانی معروف به عصار فرزند سیدمحمد، از علما، حکما و فلاسفهی بزرگ قرن چهاردهم هجری قمری و از معاصرین میرزا مهدی آشتیانی، احمد آشتیانی و فاضل تونی بوده است. وی تحصیلات خویش را در ایران و نجف گذراند و در محضر استادانی چون آخوند خراسانی و سیدُالسّالکین احمد تهرانی حائری، به مدارج عالی اجتهاد رسید و مدت 14 سال درنجف به تدریس مشغول بود. علامه عصّار علاوه بر اطلاع جامع در فقه و اصول، در فلسفه نیز متبحر بلکه مبتکر و محقق بوده و علامه شعرانی و رفیعی قزوینی از او به نیکی، تجلیل کردهاند. از استاد، به ملاصدرای زمان نام برده شده است. علامه عصّار پس از بازگشت به تهران مامور تدوین قانون مدنی ایران گشت. استاد ضمن تدریس اسفار در مدرسهی سپهسالار، استاد فلسفهی دانشکدهی حقوق و ادبیات نیز بوده و اعتقاد داشت دانشگاهها باید از مباحث علمی و فقهی برخوردار باشند. از این عالم روشنفکر، آثار ارزشمندی چون تفسیر فاتِحَةُ الْکَتاب، رسالهای در وحدت وجود، رسالهای در جبر و اختیار، رسالهای در بداء و کتاب تَذْکِرَةُالْمُتَّقین به جای مانده است. سیدمحمد کاظم حسینی لواسانی تهرانی، این استاد و فیلسوف بزرگ شرق در شب پنجشنبه برابر با 19 دی 1353 شمسی دار فانی را وداع کرد و در مقبره ابوالفتوح رازی در ری مدفون گردید. |
 10) 14دسامبرسال1962میلادی:
نخستین ارتباط بشر با سیاره زهره برقرارشد. عامل این ارتباط سفینه فضاییمریزدو بود که از روز 27اوت همان سال به فضا پرتاب شده بود. این سفینه پس از17روز از فاصله یک میلیون کیلومتری زمین از سیاره زهره با زمین ارتباط رادیویی برقرارکرد. |
 11) ساخت کاغذ در چین (105م) |
 12) مرگ "جورج واشینگتُن" اولین رئیس جمهور امریکا (1799م) جورج واشینگتن، اولین رئیس جمهور امریکا در 12 فوریه 1732م در ایالت ویرجینیای امریکا به دنیا آمد. وی علیرغم ازدست دادن پدر، مطالعات خود را ادامه داد و از جوانی با شکار و جنگ آشنا شد. واشینگتن در جریان جنگ علیه فرانسویان و بومیان که از سال 1753م آغاز شده بود تلاش فراوانی از خود نشان داد و با سیاستهای استعمارگرانه بریتانیا مخالفت کرد. هنگامی که زمزمه انقلاب در راه استقلال ملی برخاست، او بیدرنگ به همکاری انقلابیون شتافت و در آغاز جنگ، به فرماندهی قشون مستعمرهنشینان منصوب شد. واشینگتن در طول نبردهای خود، بارها شکست و پیروزی را تجربه کرد و هزارگونه سختی و مصیبت را با عزم آهنین خود از میان برد تا این که استقلال امریکا را به ارمغان آورد. واشینگتن در سال 1787م به عنوان رئیس انجمن تهیه قانون اساسی خدمت کرد و در سال بعد به عنوان مظهر استقلال و وحدت ملی به اتفاق آرا به ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا نائل آمد. وقتی واشینگتن رئیس جمهور شد، سیزده ایالت تحت قلمرو وی قرار داشت و در دوران حکومت او، چهار ایالت دیگر از سلطه اروپایىها بیرون آمد و به خاک امریکا ضمیمه شد. اگر چه جورج واشینگتن را در امریکا، قهرمان استقلال و پدر میهن مینامند و قیام استقلالطلبان نیز علیه استبداد و دیکتاتوری استعمارگران انگلیسی بود، با این حال شکلگیری نظام و روی کار آمدن وی به نوعی دیگر ادامه همان وضعیت در داخل کشور به شمار میرفت. در این میان، اگرچه سیاهپوستان و سرخپوستان که اکثریت بومی امریکا را تشکیل میدادند در طول سالها توسط اسپانیایىها، فرانسویها و انگلیسیها قتلعام میشدند، این بار توسط سپاهیان سفیدپوست امریکایى و به اتهام مزدوری برای انگلستان در مقاطع گوناگون نابود شدند. جورج واشینگتن حکومت خود را با چهار وزارتخانه خارجه، جنگ، خزانه و دادگستری آغاز کرد که چهار وزیر در رأس آنها بود. او در سیاست خارجی، تلاش فراوانی کرد تا تیرگی موجود در روابط امریکا و انگلستان را بزداید. این تلاش علاوه بر آنکه ناشی از عزم واشینگتن برای جلب حمایت بینالمللی و گشودن باب روابطی مساوی و مثبت با دربار لندن بود، به علاقه او و دولتمردانش به نظام حکومتی پادشاهی انگلستان نیز، بستگی داشت. واشینگتن حتی پس از استقلال امریکا، طرفدار برقراری نظام سلطنتی به سبک انگلیس بود. این طرز فکر در میان رهبران نهضت استقلالطلبانه امریکا، تقریباً رواج داشت، لیکن ترس از مردم امریکا به عنوان ستون فقرات نهضت ضدانگلیسی در کشور مانع برقرار شدن حکومت سلطنتی در ایالات متحده امریکا گردید. علاقه باطنی جورج واشینگتن و سیاستمداران معاصرش به نظام سلطنتی و نیز برقراری یک حکومت سرمایهداری مبتنی بر قدرت فئودالها و سرمایهداران بزرگ، موجب شد که زمینههای برقراری یک رابطه استوار میان دولت امریکا و دولتهای اروپایى از اولین سالهای استقلال این کشور به وجود آید. دقیقاً به همین دلیل، جروج واشینگتن و دولتمردانش، از وقوع انقلاب فرانسه و سرنگونی حکومت پادشاهی آن ناراضی بودند. جورج واشینگتن دو دوره در مقام ریاست جمهوری امریکا حضور داشت و دو سال پس از پایان دوران ریاست جمهوری، در 14 دسامبر 1799م در 67 سالگی درگذشت. به احترام و افتخار جورج واشینگتن، پایتخت امریکا را به نام وی نامگذاری کردند. |
 13) کشف انرژی حرارتی زغال سنگ در انگلستان (1805م) در چهاردهم دسامبر 1805م انرژی حرارتی زغال سنگ توسط ژُرژ برانْکْلون، آهنگر انگلیسی کشف شد. تا پیش از این تاریخ، از زغال سنگ، تنها به عنوان یکی از مصالح ساختمانی استفاده میشد. اما برانْکْلون، کشف کرد که این ماده هنگام سوختن، حرارت زیادی تولید میکند و به این ترتیب منبع عظیمی از انرژی در اختیار بشر قرار گرفت. اولین معدن زغال سنگ که پس از این کشف، آغاز به کار کرد، در بندر پیلموت انگلیس قرار داشت. |
|
14) کشف قطب جنوب توسط "روآلْدْ آمونْدْسن" دریانورد نُروژی (1911م) از زمانی که انسانها قطب شمال و جنوب را شناسایى کردند، درصدد فتح آن بودند ولی کسی موفق به این کار نمیشد. تا این که در سال 1911م دو هیأت اکتشافی برای هدفی یکسان یعنی رسیدن به قطب جنوب عازم این منطقه یخبندان شدند. یکی روآلْدْ آموندسن، مکتشف نروژی و دیگر رابرت اسکات، ناخدای نیروی دریایى انگلیس بود که در این رقابت شرکت داشتند. اما در نهایت، کاپیتان آموندسن در این رقابت، پیروز شد و با ورود به سرزمین قطب جنوب در چهاردهم دسامبر 1911م پرچم نروژ را در قطب به اهتزاز در آورد و اسکات، یک ماه بعد در 17 ژانویه به قطب رسید. اما سفرِ برگشت آنها مصیبتبار بود، چرا که بوران وحشتناک، حرکتشان را به تأخیر میانداخت. سرانجام گروه اسکات به دلیل سرمای طاقتفرسا، در مارس 1912م در میانه راه جان سپردند و اجساد آنها همراه با دفترچه خاطرات روزانهشان، هشت ماه بعد به وسیله یک گروه گشتی، به دست آمد. |
|
15) اخراج روسیه از جامعه ملل به علت تجاوز به فنلاند (1939م) با آغاز جنگ جهانی دوم، آلمان به همراه شوروی و ایتالیا به کشورهای همجوار حمله بردند. در یکی از این حملات، در 30 نوامبر 1939م شوروی به خاک فنلاند یورش برد و آن را به اشغال خویش درآورد. در نتیجه، در چهاردهم دسامبر همان سال شوروی از جامعه ملل اخراج شد. (ر.ک: 30 نوامبر) |
|
16) برقراری اولین تماس بین کره زمین و سیاره زهره (1962م) |
|
17) اشغال بلندیهای جولان سوریه از سوی رژیم صهیونیستی (1981م) به دنبال تصویب پارلمان رژیم صهیونیستی موسوم به کِنِست، در 14 دسامبر 1981م بلندیهای جولان، در کشور سوریه ضمیمه این رژیم غاصب اعلام شد. بلندیهای جولان از زمان جنگ 1967م اعراب و اسرائیل در اشغال این رژیم بود و این تصمیمْ خشم اعراب و مسلمانان را برانگیخت. از نظر حقوقی از سوی اعراب و جامعه جهانی مردود اعلام شده و در مذاکرات به اصطلاح صلح خاورمیانه نیز، بازگشت این منطقه مهم به سوریه، از مهمترین موانع دستیابی به توافق است. |
 18) مرگ "آنْدْره ساخاروف" فیزیکدان برجسته و پدر بمب هستهای شوروی (1989م) آندره ساخاروف، فیزیکدان برجسته شوروی و پدر اتم این کشور در 21 مه سال 1921م در مسکو به دنیا آمد. دوران کودکی او مصادف با یک دوره فقر و قحطی ناشی از دوران نقاهت پس از انقلاب روسیه بود. او تحصیلاتش را در شرایط سخت اقتصادی آغاز کرد و پس از فراغت از تحصیل در رشته استخراج فلزات صنایع دفاعی، در یک کارخانه مهماتسازی مشغول به کار شد. ساخاروف به مطالعه تئوریهای فیزیک علاقه بیشتری داشت و تمایلی به بزرگان مکاتب مارکسیسم و کمونیسم نشان نمیداد. به همین سبب در کنار کارهای روزمره خود در رشته فیزیک نیز، تحصیلاتش را ادامه داد و از آکادمی علوم شوروی فارغالتحصیل گردید. پس از بمباران هستهای هیروشیمای ژاپن، از سوی کمیته حزب کمونیست شوروی، هیأتی مأمور مطالعه در زمینه ساخت بمبهای هستهای شد که با ابتکار ساخاروف، در سال 1953م، اولین بمب هیدروژنی شوروی، تولید و آزمایش شد. اما پس از آزمایشهای پی در پی این سلاح خطرناک و آشکار شدن اثرات مخرب آن بر محیط زیست، انتقادات ساخاروف از دولت شوروی افزایش یافت و او را به یک ناراضی سیاسی تبدیل کرد. این مخالفتها در اواخر عمر استالین و در تمام طول زمامداری خروشچف ادامه داشت که در نهایت به دلیل حمایت وی از خلع سلاح هستهای و مبارزه در راه آزادی و حقوق بشر، جایزه صلح نوبل، در سال 1975م به او تعلق گرفت. ساخاروف در سال 1967م نامه سرگشادهای به لئونید بِرِژنف، رهبر وقت شوروی نگاشت و در آن نسبت به آمارهای روزافزون زندانیان سیاسی و نقض حقوق بشر در شوروی انتقاد نمود. وی که بعدها از اختناق، نژادپرستی و استبداد داخلی کشور و مجموعه سیاستهای مسکو به طور علنی انتقاد میکرد، توسط مقامات حکومتی به شهری واقع در 400 کیلومتری شرق مسکو تبعید شد و مدت هفت سال در تبعید ماند. با روی کار آمدن گورباچف و ایجاد فضای باز سیاسی در شوروی، ساخاروف از تبعید بازگشت و در مسکو به عضویت پارلمان این کشور درآمد. آندره ساخاروف سرانجام در 14 دسامبر سال 1989م در سن 68 سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت. |
|
19) تأیید توافقنامه صلح بوسنی معروف به "صلح دِیتون" در امریکا (1995م) در 21 نوامبر 1995م، پیمان صلح دِیتون در محلی به همین نام در امریکا با فشار مقامات این کشور به امضای رهبران مسلمانان، صربها و کرواتهای بوسنی رسید. در 14 دسامبر 1995م توافقنامه صلح بوسنی موسوم به پیمان دِیتون در اجلاسی در پاریس مورد تأیید قرار گرفت. تنها دستآورد این پیمان برای مسلمانان، پایان کشتار وحشیانه توسط صربها بود ولی امتیازات کرواتها و صربها بیشتر بود. بر اساس این پیمان، دولت مرکزی بوسنی، متشکل از یک شورای سه نفره ریاست جمهوری از رهبران سه نژاد ساکن در بوسنی میباشد. گر چه مسایل بازگشت آوارگان و... هنوز حل نشده است. |
